Andrés Díaz Pazos, cítola, arpa e laúde
A lírica medieval galega, e algún precedente …
Pälestinalied Walther von der Vogelweide (c.117-c.1228)
Vos que'm semblatz dels corals amadors Gaucelm Faidit (c.1170-c.1203)
Ondas do mar de Vigo Martin Codax (S. XIII)
Ai ondas que eu vin veer Martin Codax (S. XIII)
Cantiga 218 Razon an de seeren Obradoiro Alfonso X “O Sabio” (S. XIII)
Como eu en dia de Pascoa (contrafacta) (Letra: Alfonso X “O Sabio)
… Transición …
Je vivroie liement (virelai) Guillaume de Machaut (c1300-1377)
... o que puido ser? Pezas dos cancioneiros portugueses do século XVI
Porque me nao ves Joana Anónimo-Cancioneiro de Elvas, (CE)
Testou minha ventura Anónimo-CE
Yo sonhava que me ablava Anónimo-Cancioneiro de París
Perdida a esperanza- Anónimo-CE
Que he o que vejo Anónimo-CE
Notas
Como confirman recentes investigacións, no último terzo do século XII entra con forza en Galicia a corrente lírica trovadoresca, de orixe occitana. O xérmolo haberá de inzar no Reino de Galicia, e mostra diso é o fecundo labor da pléiade de poetas que chegou ata os nosos días, e que vai dar lugar, ao longo do século XIII a unha variada produción de cantigas. O programa presenta unha escolma dalgunhas pezas, profanas e sacras, do século XIII pertencentes a esta rica lírica. Acompañámola de dúas pezas, precedentes daquel repertorio, unha de orixe occitana, a tenson Vos que'm semblatz, con letra dunha trobairitz, Garsenda de Sabran (c.1180-c.1241), condesa de Provenza e con música do xograr Gauclem Faudit. A outra provén do ámbito xermánico, trátase do coñecido Pälestinalied, canción das cruzadas, do minnesänger Walther von der Vogelweide.
A gradual perda de poder político do Reino de Galicia, levou tamén a un esmorecemento daquela actividade cultural que acadara, no século XIII, unha elevadísima altura. Remataremos o programa co que podería ter sido a evolución lóxica de todo este devir histórico, establecendo un paralelismo co acontecido, no musical, noutros reinos de Europa, en concreto a través da lírica profana renacentista no viciño Portugal. Varios cancioneiros portugueses do século XVI conservan pezas escritas en portugués. Aínda que non son moitas, dentro da súa aparente sinxeleza mostran un estilo moi orixinal no contexto europeo, á vez que tremendamente refinado e evocador.
Entre estes dous bloques do programa, e a xeito de transición, poderemos escoitar unha peza dun dos máis importantes compositores do século XIV, Guillaume de Machaut, do que se ten constancia que era non só coñecido, senón tamén escoitado na Península.
A partir de entón, comeza un proceso de formación autodidacta, apoiada polos músicos Andrés Díaz e Víctor Blanco, cos que se introduce na estética e técnicas propias da interpretación da música medieval e renacentista. Desde 2006 é membro estable do Grupo de Música Antiga 1500 co que ten actuado en numerosos escenarios de Galicia, sur de Francia, Austria e Portugal e, en 2014, botou a andar o se propio grupo, Pres de Cambrai, co ánimo de desenvolver proxectos musicais que conxugan diferentes ámbitos artísticos e referencias musicais, froito do cal xurdiron montaxes como, O segredo do pergamiño Vindel, 100 anos de música para as cantigas de Martin Codax, Aprende a escoitar un libro: para unha lectura musical das obras da literatura ou Fóra do tempo, músicas doutrora para ouvidos contemporáneos.
Ademais da súa actividade concertística, Belén Bermejo é doutora en Dereito, especializándose no ámbito da protección xurídica do patrimonio cultural e no Dereito da Cultura, e foi profesora de Dereito Administrativo e de dereito español nas Universidades da Coruña e de Innsbruck (Austria). Ademais, dirixe a empresa Sirgo Torcendo, adicada ao desenvolvemento de proxectos musicais, expositivos e culturais, traballou tamén como como axente de importantes formacións nacionais e internacionais, do eido da música clásica e antiga e é promotora e directora artística de ciclos de concertos como o festival Espazos Sonoros, o ciclo De lugares e órganos ou o Proxecto de Catalogación dos Órganos de Galicia. Baixo o seu impulso botouse a andar o Salão Filosófico de Brión e, recentemete, vén de codirixir e producir a serie documental en catro capítulos Corpo de vento, viaxe ao corazón dos órganos galegos.
É ademais impulsor de diversas iniciativas relacionadas coa divulgación da música antiga e a valorización do patrimonio organístico, nomeadamente a través do festival Espazos Sonoros, do ciclo O órgano da Compañía doutra maneira, organizado pola USC entre os anos 2008 e 2010, o ciclo De Lugares e Órganos ou o Salão Filosófico de Brión, nos que colabora como asesor musical.
Na interpretación e elaboración dos diferentes programas, o grupo busca o máximo rigor histórico e conceptual, empregando nas súas interpretacións un amplo repertorio de instrumentos medievais e renacentistas. Ademais da súa actividade concertística, o grupo de Música Antiga 1500 desenvolve outro tipo de proxectos relacionados coa música, desde a súa concepción e deseño até a súa execución: bandas sonoras para audiovisuais (1500 prestou a banda sonora para a curtametraxe Cadea Perpetua ou o documental O mariscal, e a súa música ambientará o audiovisual das novas salas inauguradas no Museo do Pobo Galego), concertos, obradoiros e materiais didácticos, e actividades formativas e divulgativas para adultos.
Desde a súa fundación, en 2005, o grupo leva ofrecido un gran número de concertos nos máis diversos escenarios de Galicia, España e Europa: Ciclo de Músicas na Compañía da USC, Ciclo de órgano de Xunqueira de Ambía, Semana Santa de Foz, Semana Santa de Ourense, Museo de Belas Artes da Coruña, Festival Espazos Sonoros, a Festa da Istoria de Ribadavia, Festival Internacional de Músicas da Itinerancia de Compostela, Música nas Ruínas de Pontevedra, Festa da Arribada de Baiona, Ciclo Monumenta, Igrexa de San Paulo de Narbona (Francia), Aste Nagusia de Bilbao, ciclo de concertos da Ribeira Sacra, As notas do pemento de Herbón, o Museo das Peregrinacións de Santiago e o TradFest de Compostela. En 2014 foi convidado para actuar na clausura das celebracións, en Compostela, do VIII centenario da peregrinación de San Francisco. Formou parte ademais, do programa do I Ciclo de órgano de Vilanova de Famalicão (Portugal), do Festival Pórtico Sonoro, do ciclo Nexos da Cidade da Cultura, do festival de Música Antiga de Loulé, no Algarve, e da edición 2021 do ciclo De Lugares e Órganos xunto ao organista Marco Aurélio Brescia e, na edición 2022 do ciclo Espazos Sonoros co proxecto Dous Mares e a colaboración da frautista e cantante Diana Baroni e o multiinstrumentista Rafael Guel. En 2017 realiza unha xira en Austria, en colaboración co grupo Rosarum Flores, actuando no ciclo de concertos de verán de Imst, así como na catedral de Innsbruck, na Hofkirche da mesma cidade e en diferentes igrexas do Camiño de Santiago do Wipptal, na fronteira con Italia. En 2020 gravou un CD para o libro Venecia abandonada, do poeta Eduardo Estévez, editado por Positivas en 2021, con músicas do Renacemento inspiradas e impresas na mítica cidade.