Asociación Agrupación Cultural O Galo
Santiago de Compostela
Con Personaxes da Galiza Medieval II, continúa a serie de libros que a AC. O Galo de Santiago ten programado editar sobre homes e mulleres que desempeñaron na nosa Terra un rol relevante, entre os séculos VI e XV.
A altísima demanda que acadaron os tres libros anteriores, por un lado, reforza a nosa convicción no devezo que sente parte do noso pobo por coñecer a súa historia e de que é grande a conciencia sobre a ocultación e deturpación que sufriu canto sucedeu aquí ao longo dos séculos. E, por outro, a gran solicitación que recibimos destes estudos divulgativos, acentúa a nosa crenza de que se está a converter nunha esixencia social, o feito de poder informarse, o mais imparcialmente posible, do que ocorreu en Galiza durante máis de quince centurias e non soamente na etapa medieval.
Ás razóns dese nada inocente escurantismo e omisión xa nos referimos nos limiares dos volumes anteriores. Neste, non o repetimos. Pola contra, si engadimos que as grandes empresas e institucións ao seu servizo, mediante o uso da globalización e do neoliberalismo, insisten nese proceder nada obxectivo que empurrou con forza a burguesía do século XIX pero, no século XXI, os herdeiros seus turran por el anovando as estratexias, co fin de seguir a desprezar a nosa identidade e de perpetuar a visión do noso pasado (e o doutros pobos) conforme ás súas ambicións económico-políticas. Sen embargo, no que en concreto atangue ao eido da pescuda, agora desde a nosa asociación, voltamos a teimar en que os investigadores deben contar con recursos pecuniarios que lles permitan investigar utilizando tamén documentos custodiados en bibliotecas e arquivos europeos, en especial de Portugal, Inglaterra, Francia e o Vaticano.
Coa elección destes personaxes do medievo, pretendemos dar a coñecer a capacidade de decisión e de intervención na política peninsular que acadou o reino de Galiza. Arelamos achegar ao gran público as figuras de sobranceiros aristócratas do noso reino, que defenderon (ou intentaron aumentar) as súas facendas e propiedades, enfrontándose polas armas a outros nobres, ou incluso a reis, que ambicionaban acrecentar o seu poder a costa dos señoríos máis prósperos da nosa Terra. Era este un xeito que habitualmente empregaba a nobreza e a monarquía, para afianzarse no goberno dos seus inestábeis territorios, e para impoñernos aquí disposicións foráneas ditadas baixo criterios de uniformidade financeira, administrativa, cultural ou litúrxico-relixiosa.
Coa edición desta sucesión de libros tamén pretendemos que a nosa xente saiba, ou non esqueza, que bastantes monarcas de Galiza e de León (e algún de Portugal) casaron con mulleres da nosa nobreza, pola forza económica e demográfica que posuía Galiza e que numerosos homes da nosa máis alta fidalguía ocuparon na corte (entón itinerante) os postos de máis alto rango. Asemade, procuramos lembrar os vencellos entre as actuais Portugal e Galiza, que houbo señores feudais da “Galiza do Norte” con grandes dominios nestas, hoxe, dúas nacións e que algúns deles contemplaron ou apoiaron unha unión lusogalaica fronte á dominación de Castela.
Reinterpretar a tradición e a historia constitúe algo básico para activar, asentar e modernizar a identidade e os comportamentos dos pobos. Pero compre considerar que esa reinterpretación é un constructo operativo que carrexa unha transformación das mentalidades e das actuacións das xentes e que, por tanto, debe facerse baixo a luz das distintas análises que se efectuaron sobre o xa acontecido, sopesando as conclusións do anterior e baixo da luz do poliédrico prisma da contemporaneidade. A isto engádese que a realización dese cambio conceptual supón aceptar a interactividade que se xera entre a herdanza, os principios (códigos culturais, horizontes de expectativas, “préstamos”, etc.) que teñen os membros da estrutura social que os reinterpreta. E, asemade, supón admitir ou tolerar as consecuencias da vertente material e instrumental que comportan cando se plasman en realidades. Por riba, dentro do proceso de “relectura” hai que asumir que o antedito convirte aos signos, ás construcións e ás “representacións” físicas ou mentais de etapas pretéritas, en motores e condicionantes para a vivencia individual e colectiva do momento e para a edificación do futuro que están a producir e erguer as persoas implicadas nesa reinterpretación da tradición e da historia.
Igualmente, para materializar o deseño de difusión sociocultural do que forma parte este proxecto, na AC. O Galo temos presente que na Grecia clásica considerábase a anamnese como un exercicio intencionado de rememoración cognitiva e de práctica aplicativa. A nosa asociación, tanto con esta como con outras publicacións, usa o que este concepto posúe de instrumental, con moita mesura e tino e súmalle todo o que aporta de positivo a chamada “memoria obrigante”. Así, ao igual que nos libros precedentes, este ten como destinatarias ás moitas persoas que case ignoran a historia de Galiza. Por desgracia, isto abrangue a mulleres e homes de todo o abano de idades e profesións, pois o sistema educativo, aínda hoxe en día, segue a omitila.
Subliñamos que non resultou nada doado escolmar os personaxes de entre bastantes outros que tamén poderían formar parte deste achegamento á Idade Media na antiga Gallaecia, e sinalamos que tratamos de controlar a subxectividade. A escolla levámola a cabo tendo en conta que o seu modo de obrar responde aos intereses e á ideoloxía da clase dirixente do intervalo de anos que se fixaron para este volume.
Elixímolos porque a historiografía seguidora do goticismo e do liberalismo afrancesado do s. XIX, do Instituto de Estudios Históricos de Madrid, e marcada por unha concepción monolítica e centralista do Estado español, silenciou o seu proceder. E a isto adicionamos que os escollimos, sendo moi conscientes de que, malia as súas “fazañas”, a situación do pobo, o gran protagonista da historia, era a típica da época feudal.
A introdución desta monografía pertence a Francisco Rodríguez Sánchez e os textos sobre a raíña Dona Sancha, Fernando e Vermudo Peres de Trava, o arcebispo Bernardo II, Paio Gómez Chariño, Afonso Soares de Deza, Pedro Fernández de Castro e Fernando Ruis de Castro, tamén son da autoría de especialistas no período escollido: Xosé Miguel Andrade Cernadas, Manuel Carreido Tejedo, Alexandre Peres Vigo, Héitor Picallo Fontes e Xosé Manoel Sánchez Sánchez. E neste punto precisamos, que na escrita dos capítulos que lles correspondeu a cada un deles, respectamos a escolla ortográfica de cada quen.
A Asociación Agrupación Cultural O Galo, amosa o seu agradecemento atod@s cant@s nos axudan neste proxecto. E á Exma. Deputación da Coruña, pola súa contribución para sacar do prelo Personaxes da Galiza Medieval II e difundilo de balde entre toda a cidadanía.
Santiago de Compostela
Con Personaxes da Galiza Medieval II, continúa a serie de libros que a AC. O Galo de Santiago ten programado editar sobre homes e mulleres que desempeñaron na nosa Terra un rol relevante, entre os séculos VI e XV.
A altísima demanda que acadaron os tres libros anteriores, por un lado, reforza a nosa convicción no devezo que sente parte do noso pobo por coñecer a súa historia e de que é grande a conciencia sobre a ocultación e deturpación que sufriu canto sucedeu aquí ao longo dos séculos. E, por outro, a gran solicitación que recibimos destes estudos divulgativos, acentúa a nosa crenza de que se está a converter nunha esixencia social, o feito de poder informarse, o mais imparcialmente posible, do que ocorreu en Galiza durante máis de quince centurias e non soamente na etapa medieval.
Ás razóns dese nada inocente escurantismo e omisión xa nos referimos nos limiares dos volumes anteriores. Neste, non o repetimos. Pola contra, si engadimos que as grandes empresas e institucións ao seu servizo, mediante o uso da globalización e do neoliberalismo, insisten nese proceder nada obxectivo que empurrou con forza a burguesía do século XIX pero, no século XXI, os herdeiros seus turran por el anovando as estratexias, co fin de seguir a desprezar a nosa identidade e de perpetuar a visión do noso pasado (e o doutros pobos) conforme ás súas ambicións económico-políticas. Sen embargo, no que en concreto atangue ao eido da pescuda, agora desde a nosa asociación, voltamos a teimar en que os investigadores deben contar con recursos pecuniarios que lles permitan investigar utilizando tamén documentos custodiados en bibliotecas e arquivos europeos, en especial de Portugal, Inglaterra, Francia e o Vaticano.
Coa elección destes personaxes do medievo, pretendemos dar a coñecer a capacidade de decisión e de intervención na política peninsular que acadou o reino de Galiza. Arelamos achegar ao gran público as figuras de sobranceiros aristócratas do noso reino, que defenderon (ou intentaron aumentar) as súas facendas e propiedades, enfrontándose polas armas a outros nobres, ou incluso a reis, que ambicionaban acrecentar o seu poder a costa dos señoríos máis prósperos da nosa Terra. Era este un xeito que habitualmente empregaba a nobreza e a monarquía, para afianzarse no goberno dos seus inestábeis territorios, e para impoñernos aquí disposicións foráneas ditadas baixo criterios de uniformidade financeira, administrativa, cultural ou litúrxico-relixiosa.
Coa edición desta sucesión de libros tamén pretendemos que a nosa xente saiba, ou non esqueza, que bastantes monarcas de Galiza e de León (e algún de Portugal) casaron con mulleres da nosa nobreza, pola forza económica e demográfica que posuía Galiza e que numerosos homes da nosa máis alta fidalguía ocuparon na corte (entón itinerante) os postos de máis alto rango. Asemade, procuramos lembrar os vencellos entre as actuais Portugal e Galiza, que houbo señores feudais da “Galiza do Norte” con grandes dominios nestas, hoxe, dúas nacións e que algúns deles contemplaron ou apoiaron unha unión lusogalaica fronte á dominación de Castela.
Reinterpretar a tradición e a historia constitúe algo básico para activar, asentar e modernizar a identidade e os comportamentos dos pobos. Pero compre considerar que esa reinterpretación é un constructo operativo que carrexa unha transformación das mentalidades e das actuacións das xentes e que, por tanto, debe facerse baixo a luz das distintas análises que se efectuaron sobre o xa acontecido, sopesando as conclusións do anterior e baixo da luz do poliédrico prisma da contemporaneidade. A isto engádese que a realización dese cambio conceptual supón aceptar a interactividade que se xera entre a herdanza, os principios (códigos culturais, horizontes de expectativas, “préstamos”, etc.) que teñen os membros da estrutura social que os reinterpreta. E, asemade, supón admitir ou tolerar as consecuencias da vertente material e instrumental que comportan cando se plasman en realidades. Por riba, dentro do proceso de “relectura” hai que asumir que o antedito convirte aos signos, ás construcións e ás “representacións” físicas ou mentais de etapas pretéritas, en motores e condicionantes para a vivencia individual e colectiva do momento e para a edificación do futuro que están a producir e erguer as persoas implicadas nesa reinterpretación da tradición e da historia.
Igualmente, para materializar o deseño de difusión sociocultural do que forma parte este proxecto, na AC. O Galo temos presente que na Grecia clásica considerábase a anamnese como un exercicio intencionado de rememoración cognitiva e de práctica aplicativa. A nosa asociación, tanto con esta como con outras publicacións, usa o que este concepto posúe de instrumental, con moita mesura e tino e súmalle todo o que aporta de positivo a chamada “memoria obrigante”. Así, ao igual que nos libros precedentes, este ten como destinatarias ás moitas persoas que case ignoran a historia de Galiza. Por desgracia, isto abrangue a mulleres e homes de todo o abano de idades e profesións, pois o sistema educativo, aínda hoxe en día, segue a omitila.
Subliñamos que non resultou nada doado escolmar os personaxes de entre bastantes outros que tamén poderían formar parte deste achegamento á Idade Media na antiga Gallaecia, e sinalamos que tratamos de controlar a subxectividade. A escolla levámola a cabo tendo en conta que o seu modo de obrar responde aos intereses e á ideoloxía da clase dirixente do intervalo de anos que se fixaron para este volume.
Elixímolos porque a historiografía seguidora do goticismo e do liberalismo afrancesado do s. XIX, do Instituto de Estudios Históricos de Madrid, e marcada por unha concepción monolítica e centralista do Estado español, silenciou o seu proceder. E a isto adicionamos que os escollimos, sendo moi conscientes de que, malia as súas “fazañas”, a situación do pobo, o gran protagonista da historia, era a típica da época feudal.
A introdución desta monografía pertence a Francisco Rodríguez Sánchez e os textos sobre a raíña Dona Sancha, Fernando e Vermudo Peres de Trava, o arcebispo Bernardo II, Paio Gómez Chariño, Afonso Soares de Deza, Pedro Fernández de Castro e Fernando Ruis de Castro, tamén son da autoría de especialistas no período escollido: Xosé Miguel Andrade Cernadas, Manuel Carreido Tejedo, Alexandre Peres Vigo, Héitor Picallo Fontes e Xosé Manoel Sánchez Sánchez. E neste punto precisamos, que na escrita dos capítulos que lles correspondeu a cada un deles, respectamos a escolla ortográfica de cada quen.
A Asociación Agrupación Cultural O Galo, amosa o seu agradecemento atod@s cant@s nos axudan neste proxecto. E á Exma. Deputación da Coruña, pola súa contribución para sacar do prelo Personaxes da Galiza Medieval II e difundilo de balde entre toda a cidadanía.
Feed RSS
