PALESTRA: A lírica profana nos reinos de Galicia e Portugal
Data: Venres, 3 de decembro de 2021, ás 19.15 h.
Lugar: LIBRARÍA COUCEIRO, Praza de Cervantes, Santiago de Compostela.
Intervirá: MARIÑA ARBOR ALDEA, profesora da USC e investigadora
As prazas son limitadas polo que, por mor da situación sanitaria do momento, cómpre que se envíe a solicitude de inscrición ao correo electrónico [email protected] antes das 12.00 horas do xoves 2 de decembro de 2021, sendo imprescindíbel que cada persoa que se anote indique nese apuntamento: nome, dous apelidos, número do DNI e teléfono, por mor das normas Covid.
A admisión será seguindo rigorosamente a orde dos correos recibidos. É obrigatoria a asistencia con máscara e mantendo as normas de seguridad contra a Covid-19.
Na palestra A lírica profana nos reinos de Galicia e Portugal: cando Hispania cantaba en galego presentaranse ao público as coordenadas políticas, sociais e culturais en que se desenvolveu a lírica profana galego-portuguesa, prestando particular atención aos reinados dos monarcas galegos Fernando II (1157-1188) e Afonso VIII (1188-1230), que ven xermolar esta poesía, escrita en galego, e ás circunstancias que propiciaron á súa propagación e difusión ás cortes de Castela e Portugal.
Unha vez presentando este panorama, mostrarase que a lírica galego-portuguesa non é un fenómeno illado, senón que nace nun contexto de prestixio político e relixioso das clases dirixentes galegas, de bonanza económica e de gran desenvolvemento das artes plásticas e da literatura, como mostran a construción do Pórtico da Gloria, a fábrica de numerosos templos románicos ou a compilación do Codex Calixtinus e da Historia Compostellana.
Finalmente, describiranse as características desta poesía, atendendo aos manuscritos que a transmitiron, aos seus xéneros principais e á música que a acompañaba. O relato destes aspectos irá acompañado de imaxes ilustrativas de cada un deles, así como da lectura de cantigas seleccionadas e da audición doutras, para que o público teña unha imaxe o máis completa posible do denominado “espectáculo trobadoresco”.
A investigadora MARIÑA ARBOR ALDEA (San Fagundo, Cea, 1973) é graduada en Filoloxía Hispánica, Licenciada e Doutora en Filoloxía Románica, Premio Extraordinario de Licenciatura, Premio Extraordinario de Doutoramento e Premio Dámaso Alonso de Investigación Filolóxica. Tras formarse na Universidade de Santiago e de realizar un bienio de posdoutoramento na Università degli Studi di Padova (Italia), regresou á USC como Investigadora Ramón y Cajal: Nesta universidade desenvolve agora o seu labor como Profesora Titular de Universidade.
Os seus traballos versan, fundamentalmente, sobre codicoloxía, crítica textual, métrica e literatura medieval, con particular atención á lírica galego-portuguesa. Entre as súas publicacións destacan as dedicadas ao Cancioneiro da Ajuda e ao Pergamiño Vindel, aquelas en que se editan autores ou textos particulares da Idade Media galega e portuguesa, as que, partindo da análise da varia lectio, extraen principios teóricos que contribúen á fixación do texto crítico das cantigas ou á definición das súas características métricas, así como as dedicadas aos estudos ecdóticos que toman a lírica medieval como obxecto e á difusión e recepción da literatura e á formación do canon. Tras realizar diversas estadías de investigación e de impartir diferentes seminarios e conferencias como profesora visitante en universidades ou centros de investigación de Italia, Portugal, EE. UU., Francia, Inglaterra, Hungría ou República Checa, a profesora Arbor Aldea mantén unha unha sólida rede de relacións no exterior, que se plasman nos seus proxectos de investigación, no seu ingreso na Xunta directiva da Asociación Convivio para el estudio de los Cancioneros, no acceso á Secretaría da prestixiosa Verba, que ocupou ata entre os anos 2011 e 2020, así como ao grupo de avaliadores de revistas do prestixio de La Corónica ou da Revista de Poética Medieval, na súa integración no equipo que elabora PhiloBiblon, dependente da Universidade de Berkeley (California), ou na súa chegada á Secretaría-Tesourería da Asociación Hispánica de Literatura Medieval, que ocupa desde 2015.
Entre as súas publicacións, ademais dunha setentena de artigos e capítulos de libros, destacan O cancioneiro de don Afonso Sanchez. Edición e estudio (2001), Cancioneiro da Ajuda [edición facsímile] (2008), Cancioneiro da Ajuda. Transcrición e notas (2015), que asinou como autora única, ou os volumes en que participa como autora e coordinadora, como Estudos de edición crítica e lírica galego-portuguesa (2010), Pergamino Vindel (2016), Transitando polas vías da lírica hispánica. A ruta dos trobadores (2020) ou Vai lavar cabelos na fontana fría. As orixes da lírica hispánica (2021). Ademais, traduciu e adaptou ao galego os volumes El canon de la literatura europea (2012) ou A lingua das cantigas. Gramática do galego-portugués (2019). Finalmente, a profesora Arbor Aldea traballa activamente no Portal Universo Cantigas (www.universocantigas.gal), de que é Investigadora Principal, xunto co Profesor Manuel Ferreiro, que ten como obxectivo a edición crítica en liña de toda a lírica medieval galego-portuguesa.